VÝKTÝMOLOJÝ
     


Viktimoloji sözcüðü Latince “victima” ve Yunanca “logos” sözcüklerinden oluþmaktadýr. Kriminolojide maðdur veya suç kurbaný, yani baþka bir kiþinin eyleminden dolayý zarar görmüþ, acý çekmiþ yada ölmüþ olan kiþi anlamýna gelir. Kýsaca viktimoloji maðduru inceleyen bilim dalýdýr.
Viktimolojinin amacý, maðduru psikolojik, sosyal ve hukuksal boyutlar arasýndaki iliþkiler kapsamýnda incelemek ve sonuçta deviktimizasyonunun saðlanmasý için gerekli þartlarý ortaya koymaktýr. Viktimolojide, suç maðduru ile ilgilenmekte, maðdur tipolojisi, bunun suç nedenleri ile olan baðlantýsý, suç korkusu, suçu önleme, suçun maðdurlar üzerindeki etkileri, maðdurun suçtaki rolü ve sorumluluðu, korumaya, desteðe ve giderime iliþkin olarak maðdurun gereksinimleri özellikle üzerinde durulan konulardýr.
Viktimoloji araþtýrmalarý maðdur ve maðdurun sorunlarýný deðiþik referans sistemleri içinde ele alýr. Bunlarý dört ana baþlýk altýnda toplamak mümkündür.
1- Ampirik Viktimoloji, maðdurun suç sonrasý kiþisel ve sosyal boyutlardaki sorunlarýný, maðdur ile fail arasýndaki iliþkiyi araþtýrýr ve engellenmesi için gerekli koþullarýn ortaya çýkarýlmasýný hedefler.
2- Klinik Viktimoloji ise viktimizasyonun maðdur üzerindeki mediko-psikolojik sonuçlarýný araþtýrýr. Bunlarýn maðdur üzerindeki etkilerini azaltmak ve ortadan kaldýrmak için gerekli araþtýrmalar yapar.
3- Viktimolojinin araþtýrmalarýnýn diðer bir boyutu da maðdura yardým ve koruma sisteminin oluþturulmasý ile ilgilidir. Ýnsanlýk suçu maðdurlarýna yardýmýn yaný sýra belirli tip maðdurlarýn- örneðin kadýn sýðýnma evleri, kimsesiz çocuklar için açýlan ýslah evleri- korunmasý için belirli kurumsal yapýlarýn oluþturulmasý da bu araþtýrma ve koruma konusu içine girer.
4- Viktimoloji araþtýrmalarýnýn diðer bir boyutu da maðdurun hukuki durumu ile ilgilenir. Maðdurun hukuk sistemi içindeki yeri, maðdura tanýn haklar, maðdurun korunmasýna yönelik kurallarýn incelenmesi ve maðdurun bu haklarýndan yararlanabilmesi için geliþtirilmesi gereken yardým sistemleri viktimolojinin hukuki boyutunu oluþturur.

VÝKTÝMOLOJÝNÝN TARÝHÇESÝ

Aile baðlarýna ve kabile örgütlenmesine dayanan ilkel toplumlarda ceza adaletini saðlayan merkezi bir sistem bulunmamaktaydý ve suça iliþkin uyuþmazlýklarýn çözümlenmesinde suç maðdurlarýna önemli görevler düþmekteydi. Bu toplumlarda sorunlarýn çözümlenmesi maðdura ve akrabalarýna aitti, çünkü tüm suçlar aileye karþý iþlenmiþ olarak kabul edilirdi. Ayný þekilde suçu iþleyen kiþinin ailesi de o suçun faili sayýlýrdý. Suçun kefaretini ödemek aileye ait olduðu gibi, kan davasýnýn gereðini yapmak da yine ailenin göreviydi. Bu ilkel dönemde ailelerin tüm çabalarý ve mücadeleleri güç saðlamak içindi, suç zanlýsýnýn yada suç maðdurunun haklarýný koruyacak ne bir hukuk düzeni nede merkezi bir devlet vardý.
Zaman içinde feodalizm ve tek tanrýlý dinlerin ortaya çýkmasýyla öç alma ortadan kalkmaya baþladý. Bunun yerine “kýsas” müessesi ortaya çýkmýþtýr. Kýsas, iþlediði suç ile bir zarara neden olan kimseye, ortaya çýkan zarara denk miktar ve yoðunlukta karþýlýk verilmesi þeklinde tanýmlanabilir.
Daha sonralarý zararýn giderilmesi (uyuþma, kefaret) yani wer, wite ve bot sistemleri ortaya çýktý. Wer yada wergild, bir ölüm yada sakatlanma halinde maðdurun ailesine ödenen paraydý. Bot (adam öldürme dýþýndaki suçlar için) maðdura ödenmesi gereken bir miktar para, wite ise lorda veya krala ödenen para cezasý idi. Böylece insanlar kiþisel öçten kamusal adalete doðru bir adým atmýþ oldu. Ancak, feodalite güçlendikçe giderim ödemelerinde akrabalarýn yerini lordlar ve piskoposlar aldý, bunlarýn aldýklarý miktarlar o denli arttý ki, pek çok maðdur pratikte hiçbir þey alamýyordu. Zaten cezalar da o kadar fazlaydý ki suçlularýn bunu ödemeye yetecek kadar parasý olmadýðýndan, bu kiþiler “kanun dýþý” ilan ediliyorlar yada esir olarak satýlýyorlardý.
Ýslam Hukuku’nda da benzer bir geliþme görülmüþtür. Önceleri göze göz, buruna burun, kulaða kulak yani kýsas sistemi uygulanmýþ, daha sonra, maðdurun kendisine tanýnan af hakkýný kullanmasý ile kýsasýn düþmesi ve maðdura diyet adý verilen bir tazminat ödenmesi sistemine geçilmiþtir.

VÝKTÝMOLOJÝNÝN AMACI
Maðduru psikolojik, sosyal ve hukuki arasýndaki iliþkiler kapsamýnda incelemek
maðdurluðun önlenmesi için gerekli þartlarý belirlemektir. Maðdurlarýn öneminin kavranmasý yenidir. Kriminoloji, suçun nedenlerini araþtýrýrken, suçlular üzerinde durmuþ, onlarýn kiþilik yapýsý araþtýrýlmýþ ve suçlular gruplandýrýlmýþtýr. Günümüz kriminolojisi, maðdurlar üzerinde inceleme yaparken, diðer yandan, suç ve suçluya iliþkin bilgilere ulaþmayý da amaçlamaktadýr. Viktimolojinin amacý bakýmýndan, maðdurun makul sayýlabilecek ölçüde sosyal kontrol sürecinde, yani ceza adalet mekanizmasýnda yer almasý ve bu þekilde ikinci defa maðduriyetinin önlenmesi de önem taþýmaktadýr.

VÝKTÝMOLOJÝNÝN GÖREVLERÝ
Viktimolojinin görevleri çok çeþitli olup, öncelikle, suçun meydana gelmesinde, fail ve maðdur arasýndaki iliþkiyi araþtýrýr. O, kendini maðdurlaþma ve maðdur olma usulüne adamýþtýr. Suçun açýklanmasýnda fail-maðdur iliþkisinin önemi kriminalistikte yýllardýr bilinir. Viktimoloji, suçun önlenmesinde, suç teknikleri üzerine potansiyel maðdurun bilgilendirilmesi, maðdur eðiliminin ortadan kaldýrýlmasý veya azaltýlmasý, maðdur yapýlarýnýn azaltýlmasý, maðdur zamanlarý ve yerlerinin analizi ve maðdur yoðunluðunun ortaya konulmasý ile de ilgilidir.
Viktimolojik araþtýrmalar maðdur çerçevesinde þu þekilde yürütülmelidir:
1) Çeþitli maðdur düzenlemeleri,
2) Suçun meydana gelmesinde maðdurun rolü,
3) Nötrleþtirme teknikleri, failin kendini hukuka uygun hale getirirken kullandýðý, maðduru kapsayacak teknikler,
4) Maðdurun ihbar davranýþý,
5) Maðdur korkusu ve maðdur olma arasýndaki iliþkiler,
6) Cezanýn hesaplanmasýnda maðdur davranýþýnýn dikkate alýnmasý,
7) Maðdur olma riskinin azaltýlmasý imkânlarý,
8) Maðdurlaþmanýn sonuç ve etkileri: Suçluluk korkusu ve kendiliðinden adaleti gerçekleþtirme Ýhtiyaçlarýnýn ifadesi olarak ceza ihtiyaçlarý,
9) Maðdura yardým ve tedavi programlarý.

MAÐDUR TÝPLERÝ

Bunlardan en dikkat çekenler cinsel suç maðdurlarý, aile içi þiddet maðdurlarý, çocuk istismarý maðdurlarý, yaþlý maðdurlar, iþsiz maðdurlar ve adam öldürme suçu maðdurlarýnýn yakýnlarýdýr.
a) Cinsel Suç Maðdurlarý: Cinsel suç maðdurlarý maðdurlar arasýnda en yoðun acý çekenlerdir, ancak adam öldürme, yaðma ve müessir fiil gibi þiddet içeren diðer suçlara kýyasla daha yüksek oranda gizli kalmaktadýr. Bunun üç nedeni bulunmaktadýr.
aa) Bazý maðdurlar bu travmanýn etkilerinden bir an önce kurtulabilmek için þikayette bulunmazlar, çünkü poliste ve mahkemede defalarca tartýþýlmasý travmanýn sürekli olarak gündemde kalmasýna yol açacaktýr.
ab) Bu tür suçlarýn maðdurlarý, faili kendilerinin cesaretlendirdikleri suçlamasý ile karþýlaþabildikleri için yada bu olayý baþkalarýnýn öðrenmemesi için þikayetçi olmazlar.
ac) Maðdurun yaþadýðý utanma duygusu, resmi makamlarýn duyarsýzlýðý ve savunma avukatýnýn etik olmayan taktikleri ile katmerli olarak artacaktýr. Bütün bunlar maðdurun sessizlik içinde acý çekmesine yol açar.
b) Aile Ýçi Þiddet Maðdurlarý: Aile içi þiddet maðdurlarýnýn pek çoðu bunu kiþisel bir sorun olarak nitelendirir, kimsenin bilmesini istemez, polise gitmez.
c) Çocuk Ýstismarý Maðdurlarý: Özellikle küçük çocuklar suçtan en fazla maðdur olan gruptur. Çocuklarý maðdur edenler yabancý deðil daha çok kendi anne ve babalarýdýr. Çocuk istismarý çeþitli þekillerde olabilir: bedensel, cinsel, duygusal,kimyasal suiistimal yada beslenmede, týbbi bakýmdan yada genel olarak ihmale uðrama.
d) Yaþlý Ýstismarý Maðdurlarý: Yaþlýlarýn fiziksel yeterliliði azaldýðýndan saldýrýya uðradýklarýnda kaçma yada karþý saldýrýya geçme olanaklarý sýnýrlýdýr. Öte yandan yaralýlarýn aile içi istismarý da her zaman mümkündür. Bu tür maðdurlar için sýðýnma ve huzur evleri oluþturulmalýdýr.
e) Ýþsiz Maðdurlar: Ýþsizlerin, belirli bir iþ yerine gitmemeleri, zamanlarýnýn önemli bir bölümünü genel yerlerde geçirmeleri ve toplu ulaþým araçlarý ile seyahat etmeleri onlarý suç maðduru olmaya daha yatkýn hale getirir. Yine iþsizler zamanlarýný diðer iþsizlerle geçirdikleri için birbirlerine karþý suç iþleme olasýlýklarý fazladýr.
f) Adam Öldürme Suçu Maðdurlarýnýn Yakýnlarý: Adam öldürme suçunda maðdur artýk yaþamamaktadýr, ancak geride kalan yakýnlarýnýn kayýplarýnýn ise yerine konulmasý mümkün deðildir. Özellikle geride kalan kiþi mali bakýmdan maðdura baðýmlý ise daha büyük sýkýntý içine düþecektir. Adam öldürme olayýndan yýllar sonra dahi maðdurun yakýnlarýnýn günlük yaþamlarýný sürdürmekte güçlük çektikleri, kendilerine de benzer saldýrýlarýn olabileceðinden korktuklarý görülmektedir.

SUÇTA MAÐDURUN ROLÜ VE MAÐDUR RÝSKÝ

Viktimoloji’nin en önemli iddiasý, maðdurun kendisine karþý iþlenen suça önemli katkýsý olduðu yolundadýr. Özellikle adam öldürme suçlarýnda bu iliþki incelenmiþ ve bir çalýþmada her dört adam öldürme suçundan bir tanesine maðdurun yol açtýðý belirlenmiþtir.
Maðdur riski, suç maðduru olabilme tehlikesi ile karþý karþýya olma anlamýna gelmektedir. Viktimolojide, bu çok verimli bir araþtýrma alanýdýr. Çalýþmalar maðdurlarýn belirli özelliklerinin, belirli bir özelliklerinin, belirli bir düzen içindeki davranýþlarýnýn, kiþiliklerine iliþkin bazý öðelerin, suça ve suçluya karþý tutumlarýnýn suçun iþlenmesine önemli katkýlarý olduðunu göstermektedir. Viktimoloji bazý suç ve kazalarý önceden haber verebilmekte, suça neden olabilecek durumlarý tahmin edebilmektedir. Örneðin ülkemizde, bayram tatillerinde kara yollarýnda maðdur olma olasýlýðýnýn arttýðýný bilmekteyiz. Bu nedenle de trafik konusunda yoðun ve ayrýntýlý önlemeler alýnmaktadýr, buda maðdur riskini azaltmaktadýr.

MAÐDUR OLMA RÝSKÝNÝ ARTIRAN FAKTÖRLER

a) Cinsiyet : Araþtýrma erkeklerin suç maðduru olma olasýlýklarýnýn, kadýnlara kýyasla daha fazla olduðunu ortaya koymuþtur. Gerçekten de ýrza geçme ve diðer cinsel suçlar dýþýnda erkeklerin hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, sahtekarlýk ve yaðma gibi suçlarýn maðduru olma risklerinin daha yüksek olduðu görülmüþtür.
b) Yaþ: Maðdur riski açýsýndan önemli bir faktörde yaþtýr.19 yaþýndan küçük ve 60 yaþýndan büyük kiþilerin herhangi bir suç nedeniyle maðdur olma riskinin, 19-60 yaþ grubuna göre daha düþük olduðunu ortaya koymuþtur.30-39 yaþlarý arasýnda kapý yada pencere kýrarak hýrsýzlýk suçlarýnýn maðdur olma riski daha fazla olduðu halde, 25-29 yaþlarý arasýnda dolandýrýcýlýk veya sahtekarlýk suçlarýnýn maðduru olma riski artmaktadýr.20-24 yaþlarý arasýnda ise müessir fiil suçunun maðduru olma riski yüksektir., yine bu grup maðdurlar sýklýkla, motorlu taþýt aracý sürücüleri tarafýndan iþlenin hýrsýzlýk ve yaðma suçlarýna maruz kalmaktadýr.
c) Meslek ve Sosyal Sýnýf: Sanýlanýn aksine orta sýnýfa mensup yada varlýklý kiþilerin maðdur olma riski çok da fazla deðildir. Özellikle düþük gelir sýnýfý mensuplarý ve iþsizlerin daha fazla suç maðduru olduklarý görülmüþtür. Gelir düzeyi nispeten yüksek kiþiler evlerini daha güvenli hale getirmek ve korumak için, alarm sistemleri, çelik kapýlar, pencere demirleri yaptýrmaktadýrlar,bu tür kiþilerin oturduklarý semt açýsýndan maðdur olma riskleri daha düþüktür. Zira gecekondu bölgeleri ve yoksul kiþilerin yerleþme bölgeleri, suç iþleme eðiliminde olan kiþilerin daha yoðun olduðu bölgeler olduðundan hem civar yerlerde suç iþlemek ve kaçýp saklanmak suçlulara daha kolay gelmektedir.
d) Medeni Durum: Araþtýrmalara göre, boþanmýþ yada ayrýlmýþlar yüksek risk grubuna giren maðdurlardýr. Bunun nedeni boþanmýþ kiþilerin daha dýþa dönük bir yaþam sürmeleridir, halbuki bekar, evli yada eþi ölmüþ kiþilerin daha mazbut bir yaþam sürmeleri daha olasýdýr.
e) Yerleþim Durumu: Konutlarýný sýkça deðiþtirenlerin, yerleþik yaþayanlara kýyasla maðdur risklerinin daha fazla olduðu araþtýrmalarla kanýtlanmýþtýr. Örneðin bir mahallede uzun yýllar oturan kiþilerin, komþularý ve civar esnaf tarafýndan çok iyi tanýnýyor olmalarý, onlarý daha güvenli bir duruma getirmektedir.
f) Ýkamet Edilen Semt: Viktimizasyon oranlarýnýn, kýrsal bölgelerde oturanlar açýsýndan düþük, kentlerde oturanlar açýsýndan ise yüksek olduðunu belirlenmiþtir. Ancak, þehirleþmenin suçluluðu artýrdýðý da artýk bilinen bir þeydir.

MAÐDURUN KORUNMASI VE MAÐDUR HAKLARI

Bir toplumda istikrar ve devamlýlýk için en önemli koþullardan biri suçun önlenmesidir. Kiþilerin kendilerini suç maðduru olmaktan korumalarý için geniþ kapsamlý eðitim faaliyeti gerekmektedir. Ayrýca, yurttaþlar bazý yalýn ve ucuz tedbirlerle evlerini hýrsýzlardan kolayca koruyabilirler. Ayný þekilde insanlarýn bazý basit önlemlerle kendilerini yaðma, ýrza geçme gibi suçlardan koruyabilmeleri mümkündür. Onlara yol göstermesi ve yardýmcý olmasý gereken toplumdur. Eðer bu önlemler baþarýsýz olursa ve kiþiler suç maðduru olurlarsa, toplum onlarýn eski hale iadesi için bazý mekanizmalar oluþturmalýdýr. Örneðin, ýrza geçme suçlarýnda maðdura gecikmeyle ve yetersiz bir þekilde yardým saðlanabilmektedir. Bu konuda uzmanlaþmýþ doktorlar maðdur açýsýndan hem duygusal hem de fiziksel yönden yararlý olacaktýr. Çoðu kez yalnýzca hastanede tedavi yeterli olmaz, psikolojik yardým da gereklidir. Yaðma ve müessir fiil gibi suçlarda ise maðdurlarýn hem saðlýk hem de parasal açýdan desteðe gereksinimleri bulunmaktadýr.

SUÇ ÖNCESÝ MAÐDURUN KORUNMASI
(MAÐDURÝYETÝN ÖNLENMESÝ)

Devletin temel görevi toplumdaki düzenin, huzurun, barýþýn, suçsuzluk durumunun devamýný, yani kamu düzeninin bozulmamasýný saðlamaktýr. Bir ülkede iç barýþýn korunmasý, halkýn sosyal düzeni kabulüne, kiþiler arasý iliþkileri düzenleyen normlar üzerinde uzlaþmasýna baðlýdýr. Suçun iþlenmesi önlemek çok önemlidir, çünkü böylece, bir suçun ortaya çýkarabileceði sonuçlardan kurtulunmuþ olur. Bir kere suçun topluma maliyeti çok fazladýr. Sucu önlemenin maliyeti bundan fazla da olsa, topluma manevi açýdan yükü, yine de suçun ortaya çýkarabileceði kadar olamaz. Ýnsanlarýn bir kez maðdur olmalarý onlarda onarýlamayacak etkiler býrakmaktadýr. Bu etkilenme yalnýzca maðdur açýsýndan deðil, maðdurun yakýn çevresi için de söz konusudur. Bu nedenledir ki, suçla mücadelenin önemli bir bölümü önlemeye yönelik olarak yapýlmalýdýr.

SUÇ SONRASI MAÐDURUN KORUNMASI

Günümüzde ifade alma ve sorgu sýrasýnda suç zanlýsýnýn (sanýðýn) haklarý oldukça iyi korunmaktadýr. Sanýðýn mahkum olana kadar masum sayýlmasý, yani masumluk karinesi hukuk düzeninin en vazgeçilmez ilkelerinden biridir. Engizisyon döneminden bugüne gelmemiz uzun yýllar almýþtýr. Ceza yargýlamasýnýn amacý olan gerçeði ortaya çýkarma uðruna sanýða her türlü iþkence ve zorlamayý reva gören bir sistemden sanýk haklarýnýn gözetildiði, sanýðýn susma hakkýna sahip olduðu, iradesini zorlayýcý ya da zayýflatýcý hiçbir muameleye maruz kalmamasýný saðlayan bir sistem artýk oturmuþ bulunmaktadýr. Ýþkence ve kötü muamele gibi eylemler yalnýzca suç oluþturmakla kalmamakta, ayrýca bu yöntemlerle alýnan ifadeye de delil niteliði tanýnmamaktadýr. Sanýk artýk bir avukat yardýmýndan yararlanabilmektedir. Bütün bu hükümler aslýnda suç iþlememiþ olmasý olasýlýðý da bulunan sanýðýn korunmasý için konulmuþtur. Karþýsýnda örgütlenmiþ devlet ve onun kovuþturma organlarý olan sanýða her türlü desteði saðlayan sistemde, artýk madalyonun diðer yüzünde bulunan suçun maðduru da dikkate alýnmalýdýr. Zira maðdur da ceza adaleti sistemi içinde suçun kurbaný olarak yer almaktadýr. Ancak, maðdura ayný özenin gösterilmediði bilinmektedir. Hatta ceza davalarýnda sanýklarýn maðdurlardan daha ayrýcalýklý bir durumda olduðu dahi iddia edilmektedir. Sanýk haklarý azaltýlmadan da maðdur haklarý korunabilir. Bunlar arasýnda bir denge saðlanmalý, olmayan maðdur haklarý artýk gündeme gelmelidir.

Ceza adalet sistemi içinde maðdurun olay hakkýndaki bildiklerini hem hazýrlýk soruþturmasýnda hem de son soruþturmada defalarca anlatmak zorunda kalmasý onu hýrpalamakta, yaþadýðý kötü olayý tekrar tekrar yaþamak zorunda kalmaktadýr. Hukukumuzda maðdurun duruþmalarý izlemesi zorunlu olamamakla beraber, sýk sýk bilgisine baþvurulmaktadýr. Maðdurun hassas olduðu davalarda çok gerekmedikçe bir kez dinlenmesi saðlanmalýdýr.

MAÐDURUN SUÇ SONRASI SIKINTILARI

Bir suçun maðduru olan kiþinin fiziksel ve psikolojik pek çok sýkýntýsý olabilmektedir. Maðduriyet sürecini genelde aþaðýlama ve kayýp duygularý izler. Kayýp maddi olabileceði gibi, bazý manevi deðerlere baðlý olarak da ortaya çýkabilir. Malý çalýnan ya da dolandýrýlan bir maðdurun kaybý maddidir. Cinsel saldýrýya uðrayan, ýrzýna geçilen bir genç kýzýn ise kaybý daha çok manevidir. Ayrýca suçun yol açtýðý hastalýklar da söz konusu olabilir. Örneðin müessir fiil suçunun maðdurunda bazý bedense hastalýklar, sakatlýklar kalabilir yada ýrza geçme nedeniyle maðdura aids, sarýlýk ya da baþka bir sari hastalýk bulaþabilir.

Özellikle cinsel saldýrýlarýn uzun dönemde ortaya çýkabilecek sonuçlarý maðdura çok sýkýntý verebilmektedir. Irza geçme oluþturmayacak saldýrýlar dahi yabancý erkeklerden korkma, kamuya açýk yerlerde bulunmaktan korkma gibi fobilere yol açabilmektedir. Bu tür bir saldýrý kiþisel iliþkilerde sürekli bir bozulmaya neden olur. Uzun dönem psiþik sorunlar, uzmanlaþmýþ kiþilerce tedavi edilmediði takdirde yaþamý tehlikeye sokabilecek sonuçlara yol açabilir. Özellikle maðdur bekar bir kadýnsa sorunlar daha aðýr bir görünümdedir. Maðdur yoðun korku ve heyecan nedeniyle psikolojik bazý reaksiyonlar gösterecektir. Bunlar aylar boyun sürebilir. Çabuk iyileþme maðdurlarýn ancak %20’sinden daha azýnda gerçekleþebilmektedir.

MAÐDUR TERAPÝSÝ

Suç maðdurlarýnýn yaþadýklarý sorunlar, onlarýn psikanalitik tedavi görmelerini gerektirmektedir. Bir suçun maðduru olma, o kiþinin yaþamýnýn bir bölümüdür. Maðdurun yaþadýðý olay, taþýdýðý kiþilik özellikleri de dikkate alýnarak deðerlendirilmelidir. Sýkýntýlarýna teþhis koymak ancak bu þekilde mümkündür. Maðdurlar hakkýnda, aynen hastalar gibi, klinik teþhis verileri ayrýntýlý bir þekilde toplanmalýdýr. Yalnýzca ýrza geçme suçlarý maðdurlarý açýsýndan sistemli olarak toplanmýþ veriler bulunmaktadýr. Özellikle suçun maðdur üzerinde yarattýðý sosyal, hukuki ve psikolojik etkiler tüm suç türleri için ayrýntýlý olarak belirlenmelidir. Suçun maðdur üzerindeki etki süresi, hastanýn yaþý, zeka durumu, acýlarýnýn yoðunluðu ve tedavi için gerekli bilgiler mutlaka yararlý olacaktýr. Örneðin, Almanya’da saðlýk sigortasý kurumlarý tedavi masraflarýný ancak bu koþullarýn yerine getirilmesi halinde karþýlamaktadýr. ABD’de ise, ýrza geçme suçlarýnýn maðdurlarý için, psikanalize dayalý grup tedavisi uygulanmakla beraber, masraflarý maðdurlarca karþýlanmaktadýr.
Bu arada yargýçlara, savcýlara ve polise, maðdurlara nasýl davranýlmasý gerektiðini gösteren kurslarýn çok yararý olacaktýr. Ýlk aþamada, özellikle cinsel suç maðdurlarýnýn itinalý muameleye gereksinimleri olduðu ve bunlara nasýl davranýlmasý gerektiði, bu tür maðdurlarla karþýlaþacak görevlilere anlatýlmalýdýr. Halbuki ülkemizde 120 cinsel suç maðduru üzerinde yapýlmýþ olan bir araþtýrma, maðdurlarýn 2 ila 7 kez muayene olduklarýný göstermektedir. Maðdur ortalama 3 kez muayene olmaktadýr.
Günümüzde suçluluðun ürkütücü boyutlara ulaþmýþ olmasý tüm dünyada hukukçularý çeþitli tedbirler almaya zorlamaktadýr, zira ne kadar suç varsa, o kadar da maðdur vardýr. Öncelikle suçun önlenmesi amaçlanmalýdýr ki maðdurlarýn sayýsý azalsýn. Öte yandan önlenememiþ ve iþlenmiþ suçlarýn maðdurlarýnýn da, maðduriyetlerini en aza indirecek, acýlarýný en aza indirecek, acýlarýný hafifletecek önlemlere ihtiyaç bulunmaktadýr. Soruþturma bitince maðdur unutulmaktadýr. Halbuki maðdurlarýn soruþturma sýrasýnda ve sonrasýnda týbbi, psikolojik ve sosyal yardýma gereksinimleri vardýr. Çocuklara karþý cinsel suç iþlemiþ kiþilerin çocuklarla ilgili iþlerde çalýþmalarý mutlaka engellenmelidir. Bunun için DNA Bankalarýnýn ve Resmi Sicillerin oluþturulmasý gerekmektedir.
Maðdurlarýn korunmasý pek çok ülkede devlet tarafýndan saðlanmaktadýr. Baþarýlý uygulamalar ve Avrupa Konseyi’nin önerileri dikkate alýnarak yapýlacak düzenlemeler, ülkemizde de maðdur haklarýný uygar ülkeler düzeyine getirmek yolunda önemli bir adým olacaktýr.

KAYNAKLAR
1- Prof.Dr. Timur DEMÝRBAÞ’ýn “Kriminoloji” adlý kitabý
2- Doç.Dr..R.Füsun SOKOLLU-AKINCI’nýn ‘Viktimoloji” adlý kitabý
3- BALL’ýn “Victims of Violent Crimes” adlý kitabý
4- ANTILLA’nýn “Victimology: A New Territory in Criminology” adlý kitabý
5- SKOGAN-DAVIS- LURIGIO’nun “The Impact of Victim Service Programs” adlý kitabý
6- SYKES’in “Criminology” adlý kitabý






[*]