Moðol istilasýndan ABD iþgaline uzanan bir ülke, tarih; Ocak 2004, dünyanýn en feminist Anayasasý’nýn kabulü ile kadýn haklarýnýn anayasal koruma altýna alýnmasý , kýzlarýn kocaya satýlmasýna, erkeðin aile içinde kadýna hakimiyet kurmasýna, zina ve fahiþelik nedeniyle kadýnlarýn katledilmesine göz yuman bir sistemin ortadan kaldýrýlmasý. Anayasa ile tüm çocuklar için zorunlu eðitim þart koþuluyor. Önceleri Sovyet iþgaline karþý, ülkedeki baðýmsýz feminist örgütlerin en eskisi olan RAWA(Afganistan Kadýnlarýnýn Devrimci Birliði), bir tepki olarak gizli okullar açmýþtý. Kabul gören bir gerçeðe, göre okur yazar olan insanlarýn, ancak haklarýný koruma ve talep etme istekleri ve zorlamalarý olacaðýndan, okur yazar oranýný artýrmak, iþi tabana yaymanýn anahtarýdýr. Nitekim, Taliban yönetimi zamanýnda, eðitimin altý yýl süreyle tamamen durdurulduðunu düþündüðümüzde (sadece dini ve þeriat eðitimi dýþýnda), ilerlemenin ne masalsý bir yolculuk olabileceðini tahmin etmek, hiç de zor deðil.
Yýl Aralýk 2012, Afganistan’ýn birçok bölgesinde okul bile yok. Olanlarýn hala bir kýsmýnda ise sadece dini eðitim verilmektedir. Bu, diðer haklarýn temininde ne kadar az yol alýndýðýnýn bir kanýtýdýr. Gerçi, çadýrlarda bile eðitim vermeye gönüllü öðretmenlerin varlýðý, her zaman göz doldurmaktadýr. Ancak yaþanan uzun süreli kaos ve savaþlar eðitimde istenilen düzeye gelememenin sebepleridir. Güzellik baþa beladýr. Afganistan’ýn sahip olduðu Türkmen doðal gazý , Rusya, Hindistan ve Çin ittifakýna karþýn jeostratejik önemi, onun medeniyet düzeyinde her alanda aslýnda geri býrakýlmasýnýn kaynaðýdýr.
Þarbat Gula, hepinizin hatýrlayacaðý üzere, National Geographic dergisinin 1985 yýlý Nisan kapaðýnda yayýnlanan meþhur Afgan kýzý, 2002 yýlýnda baþka bir Nisan ayýnda yayýnlanmak üzere fotoðrafý çekildiðinde, önce veya sonra hiç fotoðrafý çekilmemiþti. Sovyet- Afgan savaþý sýrasýnda öksüz kalan bu kadýn, Afgan direniþinin sembolü haline gelmiþti. Olmasý gerektiði gibi. Her Afgan kadýný gibi onunda film gibi bir hayatý olmuþtu. Çoðu mülteci kamplarýnda geçen bu hayat, diðer kadýnlarý da temsilen belgesel olarak da çekilmiþti.
Gülnaz ise çoðunuzun bilmediði, ismini bile belki duymadýðý bir kadýn 2012 Ocak ayýnda BBC den haberi çýkmýþ bu kadýn, bu genç kýz , kocasýnýn kuzeninin tecavüzüne uðradýktan sonra kadýn koðuþuna kapatýldý. Orada hamile olduðu anlaþýlýnca, ortaya iþlenen suç çýktý. Polis Gülnaz’ý ve tecavüzcü akrabayý tutukladý. Afgan yasalarýna göre “zorunlu zina” kapsamýnda Gülnaz 12 yýl hapse mahkum oldu. Ama tepkiler sayesinde affa uðradý. Dýþarý çýktýðýnda ise törelerin, insanlarýn acýlarýndan daha önemli olduðu bu bölgede, eðer evine dönemezse yani tecavüz eden kiþi onunla evlenmez ise veya yüklü bir baþlýk parasý vermez ise, namusu temizlenmeyecek ve hayatý tekrar tehlikeye girebilecek olduðundan, ona baþka bir hayat için yardým toplandý.
Seher Gül, yine BBC de haber olmuþ bu kadýn, 4500 dolara bir adamla evlendirilmiþ, aylarca mahzende kilitli tutulmuþ, aç býrakýlmýþ, kocasý ve kayýnlarý tarafýndan iþkenceye maruz kalmýþ býrakýlmýþtý.
Bu örnekler, sadece basýnýn ulaþabildikleri, ya diðerleri….Kapalý kapýlar ardýnda, gözlerden uzak yaþanýlanlar. Yýl Aralýk 2012 , odun toplamak için, mayýn dolu araziye gönderilen ,birinin mayýna basmasý sonucu ölen, on kýz çocuðu gibi, Nazým Hikmet’in þiirindeki gibi
“Ölü çocuklar büyümez”