PARA,PARA,PARA

Ne tuhaf þeydir þu para. Kendisinden bu kadar nefret ettirir ken , bu denli ona muhtaç olmamýz ne garip bir ironidir. Her halde “Para her þeyi alamaz” yada “Her þey para demek deðildir.” deyip , her yolun ona çýkýþýný izlemek bizi hep þaþýrtmýþtýr. Aþk ýn da , dostluðun da , baba oðul iliþkisinin bile yer yer çöküþünü yer yer daha da güçleniþi ni o tayin eder . Oysaki demin saydýðým her kavramý, biz paranýn üstünde tutarýz. Ama Aþk ýn da, dostluðun da, hatta aile iliþkilerinin bile, para yüzünden bittiðine milyonlarca kez tanýk olmuþuzdur.
Peki nedir bu para ? ve Gollum gibi ona neden kýymetlimiz muamelesi yapýyoruz. Onsuz hayat acaba daha mý iyi olurdu ?
Eskiden insanlar, deðiþ tokuþ yöntemi ile alýþ veriþ yaparlardý. Bu yöntemin baþlýca prensibi, ihtiyaç duyduðun maddeyi alabilmek için, daha az ihtiyaç duyduðun maddeyi elinden çýkarma prensibine dayanýyordu. Lakin bu tekniðin baþlýca sorunu, deðiþ tokuþ yapacak kiþilerin , birbirleri ne verecekleri malýn, cinsine duyduklarý ihtiyaç oranýnýn belirlenmesinde ve verilecek malýn miktarýnýn belirlenmesinde zorluk yaþanmasý idi. Örneðin sizin süte ihtiyacýnýz var. A kiþisine 1 kg buðday verip 1kg süt almak istiyorsunuz. Lakin A kiþisinin buðdaya o kadar ihtiyacý yok ama sizin süte çok ihtiyacýnýz var. Bu yüzden belki de yarým kg süt almak için 3 kg buðday vermeniz gerekebilir. Yada o devirlerde yaygýn olan davranýþ biçimini uygulayýp, adamý yaðmalamanýz gerekebilir. Sonuçta A kiþisi size acýmadan süt e duyduðunuz ihtiyaçtan faydalanarak tüm buðdayýnýzý elinizden almak istedi.
Görüyorsunuz deðilmi; para var olmadan öncede hayat hiç adil deðildi. Adeletsizlik para da deðil, insanýn ruhunda gizlidir. Para bu deðiþ tokuþ sistemini bitirdiði gibi, her ürünün belirli bir deðeri olmasýný saðladý. Yani eðer süt 1 TL ise A kiþisi size bu sütü 10TL ye artýk satamaz.
Belki bana kýzacaksýnýz ama ben para yý çok seviyorum. Bir kere saygýnlýðýn sembolüdür. “Hayýr deðildir. Saygýnlýk insanýn ruhundadýr. Ýçindedir” demeyin sakýn .Çünkü kendinizi kandýrmýþ olursunuz .Kominist toplumlarda dahil her toplumda zenginler vardýr. Ve onlar saygýndýr. Bir kafe de erkek arkadýþýnýz la yada kýz arkadaþýnýz la oturuyorsunuz. Bir dilenci elini sizin omzunuza koydu ve “bir þey sorabilirmiyim” dedi. Ýrkilirsiniz öyle deðil mi. Þimdi þöyle düþünün . Çok þýk bir bey yada bir bayan arkasýnda korumalarý, üstünde Versacce takýmý varken yanýnýza geldi ve size bir þey sorabilirmiyim dedi. Direk “tabiki buyrun” dersiniz.
Ýkincisi para entelektüel yaþama açýlan kapýdýr. Ýnsanlarý küçümsediðimi düþüneceksiniz ama enine boyuna bir düþünün. Hiç hayatýnýz boyunca amale pazarýnda entelektüel bir arkadaþa rastladýnýz mý. Adam o kötü hayat þartlarýnda geçinmeye çalýþýrken, nasýl kendini kültürle donatsýn. Kitaba vereceði paraya acýr. Geçim ihtiyacýný tam olarak gideremeyen kimse kendini gerçekleþtiremez. Maslow un ihtiyaç kuramýný bilenler bilir.
Üçüncüsü ise medeniyet ve uygarlýk para ile kurulur. Örneðin bir Newyork a bakýn birde Bartýn a hangi þehir daha heybetli bir düþünün. Ýþte para Aþk da dahil hayattaki her þeyin temelini oluþturur.
Türk milleti olarak bizim en kötü huyumuz para yý kötü bir maden olarak algýlamak olmuþ. Örneðin Türk filmlerinde bile fakir genç pýrýl pýrýl zengin bebelerini döver ve sonra zengin adamýn kýz kardeþini kapý verir. Zenginler hep kötüdür .Fakirler hep onurludur.
Bu þekilde düþünürsek bu ülkede herkes zenginlerden nefret eder. Ama herkes de zengin olmak ister. Bu ikiyüzlülüktür.
Bir Amerikan filmine bakarsak durum bizdekinin tam tersidir. Genç adam fakirdir . Ama sonra, fýrsatlarý öyle bir deðerlendirir ki, filmin sonunda hem esas kýzý kapar, hem de zengin olur. Þimdi bu örneðini verdiðim iki ülkeye bir bakýn. Aradaki ekonomik güç farký uçurumdan bile daha derindir. Ýster çekim yasasý ister kuantum fiziði deyin ben bilmem. Ama insan sevdiði þeyi kendine çeker.
Uzun lafýn kýsasý para candýr canandýr. Aksini idda eden herkes de bana katýlan herkes de ona ihtiyaç duyar ve zenginlik içinde yaþamak ister. Bu budur.





MEHMET BURAK YÜKSEL