HOÞGÖRÜ
Ýnsanlarýn hoþgörüden ne anladýðýný hep merak etmiþimdir.Hatta hoþgörü kavramýný hangi gerekçeye dayandýrdýklarýný.Buna göre hoþgörü çok tahammüllü olmak mýdýr? Çok merhametlilik midir? Katlanmak mý yoksa hayat tarzý mýdýr?
Milletlerin kütüphanelerinde; hikayelerinde, masallarýnda, destanlarýnda hoþgörüyle veya hoþgörüsüzlükle ilgili birçok örnekler görürsünüz.Romalýlarýn Hristiyanlarý dinlerinden dolayý aslanlara yedirmesi nasýl tarihi bir vahþet örneði ise, Habeþ Kralý Neccaþi’nin Habeþistan’a sýðýnan Müslümanlarý korumasý da tarih boyunca unutulamayacak bir hoþgörü örneðidir.Peki, insanlarý hoþgörü veya hoþgörüsüz olmaya iten þeyler nelerdir? Vicdan mý, empati mi, ilahî gerekçeler mi? Bence hepsi olabileceði gibi bir tek etken de buna sebep olabilir.
Ýnsanlýðýn en büyük yýkýmlar demek olan savaþlar, ne yazýk ki insanlýk tarihi kadar eskidir.Biz insanlar ne zaman farklý din, farklý kültür veya farklý anlayýþta insanlarla konuþsak mutlaka barýþtan söz ederiz. Tabi ki doðrusu budur. Ancak çoðu zaman söylediklerimize kendimiz de inanmayýz. Hiçbir normal veya aþýrý fikir yoktur ki “barýþ”tan söz etmesin.Tabii ki kendilerinin hakim olduðu bir barýþý kastediyorlardýr. Ancak bütün milletlerin kahramanlarý “büyük savaþçýlar” deðil midir? Destan kahramanlarý kuvvet yoluyla halklarýný ayakta tutmuyorlar mý? Ýskender, Sezar, Cengiz, Oðuz Han, dostlarýný güldürüp düþmanlarýný( itaat etmeyenleri) aðlatan kiþilikler deðil midirler? Onlarýn adaleti tecelli ettirmeleri hep kuvvet yoluyla olmamýþ mýdýr? Onlarýn karþýlarýndaki insanlar, bu yüzden kötü insanlar veya birer hain” deðil midirler? Tarih bizim karþýmýza güçlüleri kahraman, güçsüzleri zavallý olarak öðretmedi mi?
Meþhur kurt ile kuzu hikayesini bilirsiniz.Kurt derenin üstünden su içmesine raðmen kuzuya” Suyumu bulandýrma” der. Güçlüler güçsüzlere baþka nasýl davranabilir ki? Çünkü kurt yaratýlýþ olarak , kuzunun etine muhtaçtýr. Mutlaka bir bahane bulmalýdýr. Dünyada gücü elinde tutan devletler de ayný tavýrlarla, güçsüz devletlere, önce insanî gerekçeler ileri sürerek ahlakî çaðrýlarda bulunmuyorlar mý? Zayýf ülkenin kötü adamý,önce bu çaðrýlarý dinlemez.Fakat, sonu arslan sürüsünün eline geçen bir “bizon”dan farklý olmaz.Eðer dünya adalet bakýmýndan bu kadar yoksun bir yer ise, din-ahlak ve insanî telkinler niçin bizden adaletli, merhametli ve hoþgörülü olmamýzý ister.Ýþte iþin en can alýcý noktasý burasýdýr. Hoþgörü kurt ile kuzuyu, güçlü ile zayýfý, zengin ile fakiri bir arada yaþatma sanatýdýr.
Günümüzde hoþgörü adý altýnda farklý anlayýþlarla karþýlaþýyoruz.Suç iþleyenler hukuksuzluðu, dersi zayýf olanlar derslerin gereksizliðini, ateistler dinin dünyada yeri olmadýðýný yüksek seslerle dile getirebiliyorlar.Hatta ayný dinden olanlarýn tarih boyunca baþka mezhepten olanlarý yok farzettiklerine, onlara kendi doðrularýný dayattýklarýna þahit oluruz. Peki, iþin doðrusunu kim tayin edecek? Yahut doðrusunu ispatlasalar dahi, kendi doðrularýný karþýlarýndakilere inandýrabileceklerini mi sanýyorlar. Oysa ki, inandýrýcýlýðýn ve iknanýn en etkili yolu iyi bir örnek olmak ve kendi doðrularýný baþkalarýna dayatmamaktan geçer.Ýþte hoþgörü burada gereklidir. Eðer düþüncelerine katýlmadýðýmýz insanlar, olmamasý gereken insanlar olsaydý, dünyada tek tip insan olur ve insanlýðýn en güzel yönü olan çeþitlilik ortadan kalkardý.
Son yýllarda halk müziðimizin ve klâsik müziðimizin çok güzel örneklerinin deðiþik müzik tarzlarýna dönüþtürüldüðünü görmekteyiz. Müziklerini baþka forma dönüþtürdüðünüz insanlar, yüzyýllarýn ötesinden size nasýl hoþgörü gösterebilsin? Bir sanat eserinin dejenere edilmesine nasýl hoþgörü gösterilebilir? Emek ve ruh bu kadar ucuz mu olmalýdýr?Her sanat eseri dokunulmazlýk hakkýna sahip deðil midir?Ülkedeki bununla ilgili birimlerin böyle bir sorumluluðu yok mudur? Demek ki birileri, yaþayanlarýn yanýnda yaþamayanlarý da kendilerine benzetmeye çalýþýyorlar.Yazýk, çok yazýk!
Bize yakýþan en makul yaklaþým ; kendi doðrularýmýzý, kendi zevklerimizi yaþarken baþkalarýnýn zevklerine ve doðrularýna da mutlaka saygý duymaktan geçer. Aksi takdirde insan olmanýn en temel dayanaðýný ortadan kaldýrmýþ oluruz.
Ünver PAZARLI