Isabelle, André Gide’in Afrika ve Rusya etkisi öncesindeki yapýtlarýndan biri. Kýsa roman ya da uzun öykü olarak sýnýflandýrýlabilecek bu eserde, André Gide’in benzeri türdeki öykülerinde olduðu gibi berrak ve açýk anlatým kendini hissettiriyor. Isabelle, Gérard Lacase’in aðzýndan okurlara aktarýlan bir aný olarak þekillenmiþ. Öyküde okura iç içe geçmiþ bir kaç tema sunuluyor. Baþarýlý kurgu ve Gide’in sade tarzý, anlatýnýn çizgisel zamanda ilerlemesiyle de birleþince, günümüzde sýkça kullanýlan ‘kolay okunur’ sýnýfýna sokulabilecek bir yapýt olan Isabelle; yine de içerdiði farklý temalarla her okuyanda ayrý tepkiler uyandýracaktýr.
   Kýsaca konuya gelirsek, birinci tekil anlatýcý Gérard Lacase, doktora teziyle ilgili bir araþtýrma için, Quartfourche adlý þatoda, aile mülkünde yaþamakta olan Mösyö Floche’un sahip olduðu bir takým belgelere eriþmek amacýyla, bu þatoya gelir. Zamanýn çok yavaþ ilerlediði, hiçbir þeyin olmadýðý, her günün birbirinin aynýsý geçtiði bu malikanede, büyük bir coþkuyla karþýlanýr Gerard. Bir kaç gün içerisinde, Mösyö Floche’ün ona açtýðý kütüphanesinde çalýþmasýný sonlandýrýr. Kütüphanede çalýþtýðý bir gece, ilerideki masada notlarýna gömülmüþ Mösyö Floche’u izlerken aklýndan geçenler, bu küçük taþra kasabasýnda yaþayan insanlarla ilgili Gérard’ýn ilk gözlemlerini özetlemektedir: “Bir yüzü, iyilik maskesi kadar anlaþýlmaz, çözülmez yapan hiçbir þey yoktur.” Quartfourche’ta çok bunaldýðý saðanak yaðmurlu bir akþam þöyle düþünüyor Gerard: “Yaðmurdan bir duvar dünyanýn geri kalanýndan beni ayýrýyor, (...) yürekleri çoktandýr çarpmayan, kaný donmuþ, renksiz, adeta insanlýðýný yitirmiþ, yabansý varlýklarýn yanýna hapsediyordu.” Çok tutkusuz, çok sýradan gelmiþti buranýn insanlarý Gérard’a. Þatoda, Mösyö ve Madam Floche dýþýnda, Madam Floche’ün kýzkardeþi ve eþi ile kýzkardeþinin torunu Casimir adlý çocuk yaþýyordu. Casimir’e öðretmenlik yapan rahip ve malikanenin diðer çalýþanlarý ile birlikte kalabalýk bir aile yaþantýsý içerisindeydiler. Ancak Casimir’in annesi olduðunu öðrendiði, artýk malikanede yaþamayan Isabelle’le ilgili pek bir þey öðrenememiþti Gérard. Sýrf Isabelle’in gizemini çözebilmek amacýyla Quartfourche’ta bir kaç gün daha kalmaya karar verdiðinde; rahipten, diðer hizmetkarlardan ve Casimir’den Isabelle’le ilgili öðrendiði bilgi kýrýntýlarýyla merakýnýn aðýr aðýr tutkuya dönüþtüðünün henüz farkýnda deðildi.
   Öykünün ana temasýný Gérard’ýn Isabelle’e karþý giderek körlemesine bir aþka dönüþen hisleri oluþturuyor. Isabelle’in zaman zaman geceleri sessizce Quartfourche’a geldiðini öðrendiðinde Gérard, ‘neden bu gece gelmesin?’ düþüncesine inanacak kadar kendisini kaptýrmýþtý Isabelle’e. Bir sabah koruda dolaþýrken; “Sevgi nedir daha bilmediðimden onu sevdiðimi sanýyor; sevdiðim için mutlu; sevinç içinde kendimi dinliyordum,” diyordu Gérard.
   Gérard, Isabelle’le ilgili en önemli bilgiye Quarfouche’un koruluðunda dolaþýrken yaðmura yakalanýp sýðýndýðý eski, bakýmsýz, terkedilmiþ köþkte rastladý. Bulduðu mektup Isabelle tarafýndan on beþ yýl önce, Quartfouche’tan kaçmadan hemen önceki gece yazýlmýþtý. Isabelle, sevgilisine kendisini o gece kaçýrabileceðini söylüyordu mektupta. Gérard, Isabelle konusunun neden bir tabu olduðunu anlamýþtý. Evden, muhtemelen istenmeyen adama kaçan kýzýn hikayesiydi olup bitenler. Mektubu gösterdiðinde rahipten öðrendikleri, Isabelle’e iyice acýmasýna neden olmuþtu Gérard’ýn. Rahip, Isabelle’in evden kaçacaðýndan þüphelenen, aileye sýký sýkýya baðlý bahçývanýn, Isabelle’in sevgilisini o gece öldürdüðünü düþünüyordu. Çünkü ertesi gün, Isabelle’in sevgilisinin cesedi bulunmuþtu bahçede. Ancak o sýralar adamýn yanlýþlýkla kendini öldürdüðü geçmiþti kayýtlara kimse inanmasa da. Ardýndan Casimir’i doðurmuþtu Isabelle.
   Isabelle’le görüþme fýrsatý tesadüfen Gérard’ýn eline geçti bir kaç gün sonra. Isabelle’in para istemek için Quartfouche’a geleceðini ev halkýnýn konuþmalarýndan tahmin edip rahibe onaylattýrmýþtý. Isabelle’in geldiði gece sessizce, belli etmeden izledi Madam Floche’un, kýzkardeþinin ve Isabelle’in tartýþmalarýný. Isabelle’in annesi hala affedememiþti Isabelle’i. Gérard, Isabelle’in acýnasý halini gördükçe içinde büyüyen aþka engel olamýyordu. Isabelle’in arabasý giderken, “Ah! Penceremden ona seslenebilseydim!” diyordu.
   Gérard, Quartfouche’tan ayrýldýktan sonra, Paris’te alýr uzun zaman sonra kötü haberleri. Floche’lar ölmüþtür. Artýk malikane daðýlmaktadýr. Alacaklýlarla uðraþmaktadýr geriye kalanlar. Ancak Gérard’ý asýl ilgilendiren haber, Isabelle’in de Quartfouche’a gelmesidir. Hemen malikaneye hareket eder Gérard ve Isabelle’le ilk kez konuþma fýrsatý bulur. Öykünün bu bölümü insanýn içinde büyüttüðü, yaþattýðý hayalin, gerçeðin çok uzaðýnda olduðunu gösteriyor okura. Ýnsani yönlerini ön plana çýkararak kafasýnýn içerisinde yarattýðý Isabelle imgesi, Isabelle’in aslýnda sevgilisinin ölümünde bizzat rolü olduðunu öðrendiðinde kýrýlýveriyor Gérard’ýn elinde. Kýrýlgan, duygusal Isabelle, aslýnda tam bir ‘kötü kadýn’dýr. Sevgilisine kaçmaktan vazgeçip onu öldürtmüþtür. Üstelik aradan geçen yýllara raðmen, piþmanlýktan ziyade bencillikle parlamaktadýr gözleri. Aralarýndaki konuþmanýn sonrasýnda Gérard çok þaþkýndý böyle bir Isabelle’le tanýþmaktan ötürü: “Hayallerimdeki Isabelle’i bulmakta güçlük çekiyordum. (...) Bütün yakýnmasý kendisi içindi. ‘Sevgiden anladýðý bu mu?’ diye düþündüm.”
   “Geçen sonbahar yakýnlarýnýzýn yanýndayken Quartfouche’un dinginliði içinde kendimden geçip bir hayale vurulmuþtum; þimdi uyandým. Bunu böyle bilin. Hoþça kalýn.”