Yenidünya düzeni günümüz insaný üzerinde politikalarýný nasýl gerçekleþtiriyor? Bu gün dünyaya þekil veren güçler bu politikalarýný nereye kadar devam ettirebilirler? Bu iki soru üzerinde tartýþýlýp üzerinde durulmasý gerektiðini düþündüðümden konu ile ilgili fikirlerimi sizlerle paylaþmak isterim.

Fikir derken bir saptama yapmak isterim. Bir söz vardýr: ‘Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak.’ Uluslar ötesi sermayenin desteðini almýþ bazý belgesel yapýmlarý insanlarý adeta bilgisiz ama fikir sahibi insanlar haline getiriyor.

Yaþadýðýmýz dünyada insan faaliyeti sonucu doðanýn dengesinin bozulduðu, insanýn sömürüsü yanýnda doðanýn sömürüsünün söz konusu olduðu vurgulanýyor. Dünya üzerinde yaþayan halklarýn arasýndaki farklar ve toplumlarýn kendi bireyleri içindeki çeliþkiler ortaya konuluyor. Mesela yüksek bütçeler harcanarak çekilmiþ olan ‘Yuva’ belgeselinden birkaç cümleyi paylaþmak isterim: ‘’2050 yýlýnda 200 milyonu aþan sayýda iklim mültecisi ortaya çýkabilir. Eylemlerimizin bedeli aðýr ve bu bedeli masumlar da ödeyecek Çölde kurulmuþ koca þehir büyüklüðünde pek çok mülteci kampý gördük. Yarýn bir gün kaç kadýn, erkek ve çocuk sahipsiz kalacak farkýnda mýsýnýz? Ýnsanlar arasýndaki dayanýþmayý saðlamak ve diðerlerinin çektiði acýlardan kaçmak için hep duvarlar mý öreceðiz.’’ Burada geçen ‘bedeli masumlar da ödeyecek’ denmesi bir çarpýtmadýr. Çünkü birilerinin yanýnda masumlar da zarar görecek anlamý çýkýyor ki bu yanlýþ. Çünkü sadece masumlar zarar görüyor. ‘kaç kadýn, erkek ve çocuk sahipsiz kalacak farkýnda mýsýnýz?’ kýsmýnda izleyiciye verilen mesaj ile bu zarar gören insanlarýn sahiplerinin olduðu ve bir avuç mutlu azýnlýðýn sefalet çeken kitleler hakkýnda karar verme yetkisi olduðu düþüncesi dayatýlýyor.

Uluslarýn kendi kaderlerini tayin hakký vardýr. Bir ulus endüstrileþmiþ bir ülkeden ne kadar geri görünürse görünsün bu geri görünme kavramý sanayileþmiþ uluslarýn bakýþ açýsýna göre geridir. Biz burada adil ve saf olaný arýyorsak kaderin tayin etme hakký olan ulusun bakýþ açýsýyla bakabilmeliyiz.

Belgeseli iyi izlediðinizde birçok yerde küresel güçlerin politikalarýnýn uzantýlarýný görebilirsiniz. Sakýn izlenmemeli düþüncesine sahip olduðum izlenimi çýkmasýn. Bence kesinlikle izlenmeli ve yararlanýlmalý. Belgesel ya da sinema filmi olsun iyi analiz edebilmeli bizde yarattýðý duyguyu tahlil etmeliyiz ama kýlavuzumuz somut gerçekler olmalýdýr. Bu somut gerçekler nelerdir. Birçoðu bu tür belgesellerde istatistik olarak veriliyor zaten. Günlük yaþamda, haberlerde, dizilerde görüyoruz: Güçlüler kurallarý koyuyor. Ýþine gelmeyince deðiþtiriyor. Uluslar parçalanýyor. Ýþine gelirse birleþtiriliyor. Ama halklar hep sömürülüyor. Dünya gaz dengesini insanýn yaþamasýna olanak vermeyecek boyutlara ulaþmasýnda yine sanayileþmiþ uluslarýn suçu var ve bunlar dünya gaz dengesini korumak için yapýlan Kyoto analaþmasýna imza koymuyorlar. Dolarýn yüzde doksan beþini elinde tutan Rokafeeler gibi Yahudi aileler in elindeki güç ve iktidarýn kaynaðý maalesef sömürülen uluslarýn halklarýnýn emekleri. Artý deðeri sömürülen emekçi kesimin emeðine yabancýlaþmasýna neden olan da bu zengin Yahudilerin sistemidir.

Bu Belgeselin çekimleri pek çok ülkede yapýlmýþ, yüksek bir bütçe ile çekilmiþ ve muazzam hava çekimleri olan bir yapým. ‘Yuva’ ve ‘Baraka’ gibi belgesellerde izleyiciyi cezbeden muhteþem görüntüler var. Ama bir kusurcuðu da þu: Ýnsan, özne deðil nesne olarak görülüyor. Açlýk susuzluk çeken insanlara havadan bakýp belgeselin sonunda bunlarýn eðitime ihtiyacý var karamsar olmayalým demek samimi gelmiyor bana. Ülkemizde insaný temel alan ve insan yaþamýný derinlemesine iþleyen kýt kanaat imkânlarla çekilmiþ pek çok belgesel var. Bu arkadaþlarýn yaptýklarý Belgesel filmler yüksek bütçeli belgesellerden çok daha iyi.

Bu yüksek bütçeli belgesellerde eðitime ihtiyaç var diyenler ile mineral maden ve kaynak için emperyalist sömürüyü devam ettirenler ayný merkezin birer parçalarý

Nasýl mý: iktidar namlunun ucundadýr diyen beyaz adam önce Kýzýlderilileri katletti, yurtlarýn iþgal etti þimdi oradan dünyayý yönetiyor. Dünyadaki þatafatý besleyen sefaletin sorumlusu onlar. Emperyalizm’in üç ana ayaðýndan biri olan IMF dünya ülkelerini faizli paralarla borçlandýrarak ekonomik baðýmsýzlýklarýný ellerinden alýyor. Daðýtýlan paralarýn garantörü ve yaptýrýmlarýn aleti ikinci ayak olan pentagondur. Sömürülen ülkelerden birinde baðýmsýzlýk isteyen birileri mi çýktý? Hemen yerli iþbirlikçiler devreye girer. Sorun daha da büyükse pentagon uçak gemilerini o ülkeye gönderiverir. Üçüncü ayak en ince ve hassas olan Birleþmiþ Milletler; Dünya Tarým Örgütü, UNESCO ve benzeri yardým örgütleri. Bunlarýn baðlý olduðu yerde pentagon ve IMF’nin baðlý olduðu merkez ayný. Dünyadaki bilim de baðýmsýz deðil. Az geliþmiþ bir ülkedeki bir araþtýrmacý kendi çabalarý ile bir buluþ yaptý ise bunu belirli kuruluþlara kabul ettiremediði sürece patent alamýyor. Bu patent kuruluþlarý da Pentagon’a baðlý.

Bu tür yapýmlarda havadan çekim yaptýklarý halklarýn yanýna gidip de onlarla direkt iletiþime geçilmez. Çünkü onlar cahil insanlardýr ve bu filmi yapan insanlarýn onlarýn adýna karar verme haklarý vardýr. Onlara acýrlar ama düþüncelerini almazlar. Hâlbuki doða ile denge içinde yaþayabilen Kýzýl derili ya da Afrikalý ya da yaðmur ormanlarýnda yaþayan insanlardan çok þey öðrenebilirdi beyaz adam. Bu bakir bölgelere giden misyonerler Ýncili öðretirler açtýklarý okullarda. Amaç Hýristiyanlaþtýrmaktýr. Orda yaþayan adam doða ile uyum içinde yaþýyor, misyonerin incili ona bir þey kazandýrmaz.

Yazýmýn baþýnda vurguladýðým gibi insanlar görsel iletiþim araçlarý ile bilgi sahibi olmadan fikir sahibi yapýlýyor. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmuþ olan insanlara gerçekleri ve bu gerçeklerin insan üzerinde yarattýðý çeliþkiyi anlattýðýnýzda size karþýdan ‘Hayallerimi sana çaldýrtmam, benim bu sistemden büyük beklentilerim var.’ Cevabý geliyor.

Yaþadýðýmýz üretim iliþkilerinin insanlarda yarattýðý yabancýlaþma egemen sýnýflar tarafýndan sürekli beslenmekte. Ýþçi, emekçi, emekli, köylü, memur, esnaf kýsaca tüm emekçi sýnýflarý oluþturan bireyler; çalýþmadan kazanma, baþkalarýnýn sýrtýndan geçinip sýnýf atlama hayalleriyle yaþarken egemen sýnýflarýn onlarýn emeðini sömürdüðünün farkýna varamýyorlar. Kendi emeðine sahip çýkamamasý için insanlar tek tipleþtirilip tepkisizleþtiriliyor.

Emeðine yabancýlaþmanýn karþý tarafa getirdiði zenginleþme, mülksüzleþen geniþ kitleleri yeniden üretiyor. Mülksüzleþen kitlelerse zengin olma hayalleriyle çoðalýyor ve daha da mülksüzleþiyor. Ekonomik koþullarýn elverdiði sýnýf atlamayý baþaranlar ise ekonomik açýdan güçlense de sosyal yönlerini geliþtirememiþ, insaný insan yapan unsurlardan uzak, parayla her þeyi satýn alabileceði zihniyeti ile yaþýyor.

Ýnsaný insana ve insaný doðaya düþman eden ideolojinin hala ayakta olmasý, kendini insanýn ve doðanýn yýkýmý ile yenilemesi. Savaþlarla güçlenen bu sistemin yok oluþa ittiði insan kitlelerinin kendi özlerine düþman olan bu ideolojiye ve onun ekonomik sistemine sahip çýkmasý nasýl saðlanýyor? Tüm iletiþim araçlarýyla, baský araçlarýyla ve yerli iþbirlikçileriyle insanlarýn beyinlerine saldýran, üretim deðil tüketim toplumu oluþturan ve kaynaklarýna el koyan politikalar sayesinde tabii ki.

Bugün dünyaya þekil veren güçlerin bu politikalarýnýn nereye kadar devam edeceði sorusunun cevabý: Asya’da geliþen güçlerin geliþimine engel olmak isteyen abd’nin Asya’nýn göbeðindeki Afganistan’ý iþgal etmesi. Gelecekte ortaya çýkabilecek güç dengesi. Pazar ve paylaþým savaþý sonucu yaþanacak çatýþmalarýn hangi boyuta ulaþabileceði ve bu çatýþmadan kimlerin nasýl galip çýkabileceði konusuyla baðlantýlý olarak incelenmeye deðerdir.