Sevinilmez hiçbir ölüme. Ölüm hep ölümdür. Hep ayrýlýktýr ölüm. Birini birilerinden ayýrýr, ve arkada mutlaka en az bir kalan vardýr. Kalanlarýn acýsýna saygýnýn hatrýna sevinilmez hiçbir ölüme. Peki ya ölüme, ölene üzülmek? Üzülmenin dozunu ayarlayan ölçütler nelerdir? Üzüldüðümüz birinin ölmesi midir yoksa kendi yalnýzlýðýmýza mý yakarýz onca aðýdý? Yoksa her ölüm bize kendi kaçýnýlmaz ölümümüzü mü anlatýr da ondan yakarýz aðýtlarýn tümünü? Nedendir bunca aðýt bilinmez. Ancak her zaman ölen birileri vardýr ve her zaman geride kalanlarýn aðýtlarý…

Daha yakýn zamanda yine bir genci yedi trafik canavarý. Ýnsanlarýn yakýndan bildiði bir isimdi ölen. Adý Barýþ Akarsu’ydu. Yaþlý genç, çoluk çocuk bir çok insan yas tutmaya baþladýlar bu habere. Yakýn çevremdeki insanlarýn bazýlarý ölüme isyan edip bastýlar feryadý. Hatta orta yaþa çoktan bay bay demiþ bir teyzem hayatýnda yalnýzca birkaç kez dinlediði Barýþ Akarsu için aðlýyordu. Yeni nesil gençlerin feryatlarýnýn kaynaðý olan tutkuyu anlayabiliyorum. Ancak orta yaþa çoktan elveda demiþ teyzemin feryadý açýkçasý beni düþündürdü.

Gün geçmiyorki yeryüzünde biri ölmesin. Hele þu son günlerde özellikle asya kýtasýnda olup bitenler acýnýn ve ölümün anlamýný yeniden öðretiyor televizyon baþýndaki dünya halklarýna. Peki hangi ölümler aðlatýyor onlarý? Filistin’de basýnçlý bombalarýn duvarlarla birlikte parçaladýðý çocuklarýn ölümleri mi? Yoksa Irak’da Pazar yerine düzenlenen canlý bomba saldýrýsýnda emek emek yetiþtirilen ürününü satan pazarcýnýn ölümü mü? Yoksa birilerinin ünlü dediði birinin trafik kazasý sonucu gerçekleþen ölümü mü? Hangisi daha çok kiþiyi aðlatýr? Hepsinin ölümü ölümdür. Hepsi de öyle yada böyle toprak ananýn kucaðýnda son uykularýna baþlar. Ve sevinilmez hiçbir ölüme. Ancak benim merak ettiðim yaþadýklarý evlerin duvarlarýyla birlikte Ýsrail’in bombalarýyla parçalanan çocuklarýn ölümleri küçük vahvahlarla geçiþtirilirkken neden ünlü bir genç þarkýcýnýn ölümüne daha çok kiþi daha uzun aðýtlar yakar? Bu sorunun yanýtý insanýn ölüm karþýsýndaki acizliðinde yada ölüm korkusundadýr belki. Ancak bence sorunun asýl yanýtý bu gün insanýn duygularýný yönetmeyi hedefleyen medyanýn sýradan faþist politikasýndan baþka bir yerde aranmamalý.

Barýþ Akarsu’nýn ölümü de benim için ölümü hak etmeden ölenlerin ölümleri gibiydi. Üzüldüm. Çünkü ismi dýþýnda hiçbir þeyi bilmiyordum. Birde bazen kamuya açýk alanlarda çalan bazý þarkýlarý dýþýnda… ölümü hak etmeden ölenler sýnýfýnýn diðer tarafýndakilerin adlarý da bilinmez. Ölümü hak etmeden ölen o kadar çok kiþiyi duyar ki televizyon karþýsýndaki dünya halklarý; onlarýn ölümü ve ölüm þekilleri dýþýnda hiçbir ayrýntý vermez haber bültenleri çoðunlukla. Çünkü medyaya göre onlar sýradan ölülerdir. Her hangi bir ABD askerinin silahýnýn dipçiðiyle kafasýna vurularak öldürülen Irak’lý bir sivilin adýnýn hiçbir önemi yoktur. Çünkü o sýradan bir sivildir. Evet ölümü hak etmemiþtir ancak sýradan olmasý her hangi bir haber bülteninde yalnýzca onbeþ yirmi saniyeye sýðdýrýlýrken, medyanýn insanlara yakýn bir akraba gibi benimsettiði her hangi bir ünlünün ölümü hakkýnda haftalarca haber yapýlýr da yine o ölümün acýsý yeterince anlatýlamaz dünya halklarýna. Irak’lý sivil de hak etmeden ölmüþtür, Barýþ Akarsu da, hatta gelinim olurmusun adlý programýn cadaloz kaynana adayý Semra hanýmýn oðlu Ata da ölümü hak etmeden ölenler arasýndadýr. Ancak Irak’lý sivil sýradan bir ölüdür diðerlerine bakarken.

Sýradanlýk ve sýradan olmamayý son günlerde tam anlamýyla medyanýn dinamikleri belirliyor. Her hangi bir sýradan insan bir sabah uyandýðýnda kendini kameralarýn spot ýþýklarý yada fotoðraf makinelerinin flashlarý altýnda zoraki gülümsemeyle poz verirken bulabiliyor. Peki bir insan nasýl bir anda sýnýf atlayýveriyor? Ne oluyor da bir anda attýðý adým televizyon ekranýna ve gazetelerin birinci sayfalarýna flash haber olarak geçiyor? Ýþte ölümü hak etmeden ölenlerin ardýndan yakýlan aðýtlara giden ýþýklý yolun öyküsü tam da burada baþlýyor. Her hangi bir küresel medya kanalý insanlara diðer insanlardan bazýlarýnýn özel hayatlarýný ap açýk sunmayý hedefleyen yarýþmalar düzenliyor. Baþkalarýnýn özel hayatlarýný bilmeye can atan magazin (dedikodu) kültürünü özümsemiþ topluluklarý ekran baþýna kilitliyor. Telekominikasyon araçlarýyla gönderilen oylar ve o programlara katýlan canlý yayýn konuklarýnýn yaptýðý telefon görüþmeleri sonucunda yarýþmalarý düzenleyen kurumlarýn kazandýklarý paralarýn aldýklarý reklamlar sonucunda kazandýklarý paradan çok daha fazla olduðunu söylemenin sanýrým gereði yok. Olup bitenlerin buraya kadar can yakmadýðýný var sayalým. Ancak sonrasý içler acýsý. “ibadet de gizlidir kabahat de.” “kol kýrýlýr, yen içinde kalýr.” Gibi atasözlerinin etkisinde büyümüþ bir kültürün çocuklarýnýn bir kýsmý en mahrem sýrlarýný ülkenin en ücra köþesindeki bir köy evinde yaþayan bir teyzeye ifþa ederken, o kültürün çocuklarýnýn geri kalan kýsmýnýn büyük bir bölümü de o sýrlarý öðrenmek için tabiri caizse ekranlara yapýþýyor. Ekran baþýndakiler öyle þeyler öðreniyorlarki ekrandakiler hakkýnda, çoðu kardeþlerinin sýrlarýna bile o kadar yakýn deðil. Gittikçe büyüyen kiþisel sýrlar hazinesi öðrenenleri sýrrý verene bir akraba gibi yaklaþtýrýyor. Ve tek yönlü yakýn bir akrabalýk baþlýyor. Bilinmesi gereken gerekmeyen her þey biliniyor medyanýn ünlü olma çiftliðinde yaþayan hakkýnda. Sonrasý o bildik manzara. Barýþ Akarsu öldüðünde kitlesel bir aðýt baþlarken, Irak’lý sivilin ölümü küçük vahvahcýklarla geçiþtiriliveriliyor.

Ýran’lý bir þairin bir þiiri; “ölüm ayný haþmetle vurur fakiri þahý.” Diye baþlar. Ölenin ölüm karþýsýndaki zorunlu boyun eðiþini anlatmak için gerçekten daha güzel bir söz söylenemezdi sanýrým. Ancak keþke þair arkada kalanlarýn ölenin ölümüne tepkilerini de anlatabilseydi ayný þiirde. Ve Nazým Hikmet’in acem þairinin ayný dizesini kullandýðý þiirindeki þu söz tam olarak söylemek istediðim þey: “neden þaþýrdýnýz hocam? Hiçbir geminin ambarýnda ölen bir þah gördünüz mü?” býrakýn her hangi bir gemi ambarýnda ölen þahý, hiçbir þahýn ölümünün yalnýzca 20 saniyelik bir haber vtr’si iþgal ettiðini yada yalnýzca gazetelerin gözden ýrak sayfalarýnda küçük puntolarla ve küçük resimlerle haber yapýldýðýný gördünüz mü? “hayýr görmedim.” Diyorsunuz deðil mi? Madem ki ölümün haþmetli darbesi herkes için ayný, mademki fakir de þah da toprak altýna iniyor arkada kalanlarýn ölenin ölümüne bu bir birinden farklý tepkisi neden? Cadaloz kaynananýn oðlu Ata aldýðý aþýrý doz uyuþtuurcu haplarla annesi ve medyanýn onda yarattýðý bunalýmdan kurtulma çaresi olarak inteharý dünyadan ayrýlma yolu ve tek kurtuluþ çaresi olarak benimsediðinde insanlarýn gök kubbeyi sarsan feryatlarýnýn tam karþýsýnda sokakta top oynayan Filistin’li çocuklarýn kaldýrým taþlarýna yapýþan kafa taslarýnýn görüntülerine yalnýzca küçük vahvahlarý eþlik ederken görmek ne kadar acý.

Hiçbir ölüme sevinilmez. Çünkü ölüm ayrýlýk demektir. Býrakýn birinin birilerinden ayrýlýðýný, daha dünyada yapabilecek çok þeyi olan birinin hayattan ayrýlýðý demektir. Bir dakika önce kurulan düþlerin tümünün iptali demektir ölüm. Bir sokak maçýnda karþý kaleye gol atma ümidinin roket ateþinde cayýr cayýr yanmasý demektir. Pazarda kazanýlacak parayla üç yaþýndaki çocuðunun istediði oyuncaðý alma ümidinin c4 kalýbýnýn parçalarýna kurban verilmesi demektir. Ve bir sonraki yýl insanlara yeni þarkýlar sunma ümidinin bir aracýn lastiði altýnda ezilmesidir ölüm. Yanan, kurban verilen ve bir aracýn lastiði altýnda ezilen hayatlar ve ümitlerdir. Hepsi birbirinden farklý yerlerdeki farklý acýlardýr. Ve sevinilmez hiçbir ölüme. Her ölümün acýsý hep aynýdýr, hep ayrýlýktýr.

Deli Filozof. 09 Temmuz 2007 Pazartesi, 07:36