“Tüm yurdumuzda bugünden itibaren Ýstiklâl Savaþý baþlamýþtýr. Þimdi ise alacaðýnýz karar ve çekeceðiniz telgrafla kadýnýmýz, kýzýmýz, topumuz, tüfeðimizle Mustafa Kemal'in yanýnda yer almalýyýz. Ýþte vatan elden gidiyor. Hep beraber kurtaracaðýz.”


Büyük çýnar aðaçlarý ile örtülü Millet Bahçesi'nde, Sancak-ý Þerif ve Sakal-ý Þerif olduðu halde, bir kürsü üzerinden gözleri fincan gibi çakan, kýlýç kuþanmýþ, heybetli bir kiþi; Devrek Müftüsü Abdullah Sabri Efendi söylüyordu bu sözleri.

Zaten memleketin düþman iþgali altýnda bulunduðu bu acýlý günlerde, sýk sýk Devrek'teki Tekke Camii'nde halký milli mücadele noktasýnda bilinçlendirmek için konuþmalar da yapýyordu, Devrek Kaymakamý'nýn menfi tutumuna karþýn. Hatta Devrek Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni de, Devrek ve bölgede ilk defa o, kurdu. Cemiyet, Devrek ve Batý Cephesi'ne yapýlan ikmal faaliyetlerinde önemli iþler yaptý. Devrek halký dokuduklarý bezlerden yaptýklarý çamaþýr ve kazaklarý cepheye onun aracýlýðýyla ulaþtýrmada adeta yarýþýyordu.

Ýstanbul Hükümeti tarafýndan yayýmlanan ve Kuva-yý Milliyecilerin öldürülmelerinin dinen caiz ve vazife sayýldýðýný duyuran fetvasýna karþý, Ankara Müftüsü Mehmet Rýfat Efendi tarafýndan ilan edilen Ankara Fetvasý'na, o, Devrek Müftüsü olarak imza koydu.

Devrek halký onun nutuklarýyla coþuyordu…

Hatta ikinci Düzce isyanýnýn çýkmasý ile birlikte, Türkiye Büyük Millet Meclisi onu, 'Halký ulusal direniþe teþvik ve Milli Mücadele'nin ilkeleri konusunda aydýnlatmak üzere' de görevlendirecekti.

Devrek'imizin hem manevi lideri ve kandili idi. Halveti Dergâhý Postniþini babasý Hacý Mehmet Efendi'den devraldýðý maneviyat sancaðýný Devrek'te dalgalandýrýyordu. Devrek halkýnýn dini dünyasýný da aydýnlatýyordu ayný zamanda, týpký Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî gibi.

Abdullah Sabri Efendi'nin mensubu olduðu bu tarikat, tamamýyla Sünni bir tarikattýr ve Abdullah Sýraceddin Ömer bin Ekmeleddin Lâhici tarafýndan kurulmuþtur. Ýbadet sýrasýnda halvet, yani yalnýz baþýna ibadet edilmesinden, tarikat bu isimle anýlmýþtýr.

Abdullah Sabri Efendi'nin hayatýný 'Milli Mücadelede Din Adamlarý I-II, Ankara, 2007', adlý eserinde Ali Sarýkoyuncu ele almýþtýr. Abdullah Sabri Efendi 1870'de Devrek'te doðdu. 1896'da müderris oldu ve babasýnýn ölümüyle Dergâh'ta irþada devam etti. 1911'de ise Devrek Müftüsü oldu. Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi birinci dönem Bolu milletvekili olarak meclise girmiþ ve mecliste Þer'iye ve Evkaf ve Ýrþad komisyonlarýnda görev almýþtýr. Soyadý kanunuyla, Aytaç soy ismini alan Abdullah Sabri Efendi, 1950 yýlýnda Hakk'a yürümüþtür.

Devrek'imizin hakkýný ödeyemeyeceði ve bölgemizin yetiþtirdiði böyle bir þahsiyet ne yazýk ki bugün Devrek'te hak ettiði yerde deðildir. Daha düne kadar mezarý bile çok harap ve bitap bir halde idi. Evet, bugün Fatih Ýlköðretim Okulu yanýnda bu deðerimizin bir heykeli var, ama Cumhuriyet Alanýmýzda tüm þehitlerimiz ile birlikte Abdullah Sabri Efendi adýna bir anýt ne güzel yakýþýrdý. Doðum ve ölüm günlerinde ve milli bayramlarýmýz sýrasýnda anýlmak, Devrek'imizin bu deðerinin de hakkýdýr.

• Onun sahip çýktýðý tüm deðerlere, bugün Devrek halký daha da saðlam bir þekilde sahip çýkmalýdýr.

• Abdullah Sabri Efendi'nin biyografisi doðru bir þekilde yazýlarak gelecek kuþaklara tanýtýlmalýdýr.

• Ayrýca Birinci Cihan Harbi'nden Ýstiklâl Savaþý'na kadar þehit olmuþ Devrekli ecdadýmýzýn ve tüm þehitlerimizin listesi yayýmlanarak, kitaplaþtýrýlmalýdýr.

Geçmiþimize, tarihimize ve tüm deðerlerimize sahip çýkmalýyýz!

Kalýn saðlýcakla…