Bir dönemin kudretli paþalarý, kodamanlarý... Son günlerde bazýlarý bir hayli sýkýntý yaþýyormuþ. Çok yazýk. Bir ömür boyu bu devlete, bu millete hizmet et dur, sonra da bu hallere düþ. Olacak þey deðilmiþ. Hasdal Askeri Cezaevinde yatan muvazzaf paþalar da dert yanýyormuþ. Yemeklerden þikayetçilermiþ. Kuru fasulye, nohut yemekten helak olmuþlar. Hele Çetin Doðan paþamýz tam isyandaymýþ. Silivri'nin yemekleri de çok berbatmýþ. Saðlýk sorunlarýndan dolayý diyet yemekleri veriliyormuþ ama o bile daha berbatmýþ. Kantinden haftanýn bir günü alýnan sebzeler ile salata yaparak yemeðin biraz kalitesini artýrmýþlar. Salatayý Çetin paþa yapýyormuþ. Bulaþýðý da o yýkýyormuþ.

Temizlik, paspas iþlerini de diðer iki koðuþ arkadaþý Tümamiral yapýyormuþ. Büyük ihtimalle çay demleme iþlerini de Amiraller yapýyordur. Burada rütbe, mevki farký yokmuþ. General lojmanlarýyla kýyaslandýðýnda gerçekten felaket bir durum. Yüz yýldýr bir ulusun kaderini çizen, onu istediði gibi kullanan, sömüren, ezen, aç sefil, yoksul býrakan, çürüten bir sistemin son adamlarýnýn düþtüðü durum bir dram mý acaba? Kader ben seni kime þikayet edeyim gibi mi acaba? O beðenmedikleri yemeði usta aþçýlarýn hazýrlamadýðý malum. Cezaevlerinde mutfakta çalýþanlar çoðunlukla belli suç profilinde olan mahkumlardýr. Çoðunluðu hýrsýz, tinerci, köprü altýnda yatanlar gibi suçlular arasýndan seçilir.

Ýyi aþçý olmadýklarý aþikar. Sömürdükleri sistemin bir bakýma kurbanlarý olan bu suçlular bizim paþalarýn aþçýlýðýný yapýyorlarmýþ. Bilinir cezaevlerinin yüzü soðuktur. Ýçeri giren bir kiþi daha ilk adýmda bunu hisseder. Yaz kýþ hiç farketmez. Koridor koðuþlar sürekli serin ve soðuktur. Ýnsan adeta bir morga girmiþçesine ürker. Zaten burasýnýn da bir morgtan farký yoktur. Yaþayan ölülerin ikamet ettiði bir yer. Cezaevinde sadece çok deðil altý ay yatan bir insan artýk psikolojik sorunlarý olan bir hasta durumuna geçermiþ. Bir de bu süreden fazla yýllarca yatan insanlarýn halini düþünürsek. Yan tesirleri, etkileri de vardýr bu durumun. Alýþkanlýk da yaratabilir. Birçok kiþi de görülmüþtür bu durum. Dýþarý çýktýðýnda bir süre þaþkýn ördek gibi dolaþýr durur. Mutlu deðildir. Durmadan düþünür, taþýnýr, kaþýnýr durur. Ve bir gün kararýný verir. Yeniden suç iþler. Hem de bu iþi gönüllü yapar. Büyük bir zevkle.

O yataðýný özlemiþtir. Koðuþ arkadaþlarýný, bir anne misali gardiyanýný, bir baba gibi jandarmayý özlemiþtir. Bizim þefkatli adaletimiz bu tip insanlarý da yaratmýþtýr. Çetin paþamýz ve diðerleri inþallah bu sorunlarý yaþamaz. Birçoðu altmýþýna, yetmiþine merdiven dayamýþ insanlar. Herhalde ömürleri yetmeyebilir. Paþanýn bir þikayeti daha varmýþ. Koðuþtan her çýktýðýnda misal avukat ziyaretçi görüþmesinde veya revire, mahkemeye çýkýþýnda çok ince bir aramadan geçiyormuþ. Donundan çoraplarýna varýncaya kadar defalarca aramadan geçiyormuþ. Zoruna gidiyormuþ paþanýn. Bu haksýzlýðý içine sindiremiyormuþ. Bir türlü kabullenememiþ.

Stadlarda binlerce insaný toplamaktan, yeni cezaevleri kurmaktan bahsederken, oraya bir gün kendisinin düþeceðini hesap etmemiþtir. Bunda haklý da olabilir. Cezaevleri zenginler, elitler, bürokratlar, masonlar, subaylar, mevki sahibi insanlar için herhalde yapýlmamýþtýr. Köylüler, iþçiler, serseriler, sefiller, açlýktan çalanlar, hak arayanlar için yapýldýðý söylenir. Bugünlerde durum tersine döndü gibi. Köylü kurnazý devlet sistemi cumhuriyet kurulduðundan beri de bu sisteme çok güzel bir kýlýf bulmuþtu. Bu yýðýnlar, sefil suçlular için. Kader mahkumu edebiyatý. Ýnsanlarý sömür, aç sefil cahil býrak, sonra da bunlar suç iþlesin, kendi açýðýný kapatmak için de bu insanlara "kader mahkumu" de, iþin içinden çýk git.

Sistem týkandýðýnda da on yýlda bir af ver. Rahþan haným gibi loca üyelerinden birisi ve kocasýnýn yaptýðý gibi de gözyaþý dök, aðla sýzla ve bir af ver. Ýsyan çýktýðý zamanlarda da televizyon ekranlarýnda boy gösteren büyük hukukçu adalet bakaný Çetin Paþa gibi komutanlar, yüksek yargý mensuplarý toplanarak bir emir ver. "Ýsyaný her türlü þekilde bastýrýn." Sonra da ölen, sakat kalan, kemikleri kýrýlan mahkumlarýn çýðlýklarý, feryatlarý.

Operasyondan sonra bu otorite bir sistemi hayata geçirdi. Otokontrol sistemi. Bir gardiyan diðer gardiyaný kontrol ediyordu. Jandarma beraber görev yaptýðý gardiyana güvenmiyordu. Ayný þekilde gardýyan da ona. Bir vilayetin cezaevi yönetimi, diðer vilayetin cezaevine güvenmeyecekti. Müdürler, memurlar, personel arasýnda -güvenmeme- üzerine kurulu bir kontrol sistemi. Koðuþ aramalarýnda bile mahkumlar bir yana, gardiyan jandarmayý ararken, jandarma da gardiyaný arama sistemi çok baþarýlý oldu. Sistem kendi içersinde kendine güvenmiyordu. Mahkumlar arasýnda bile sistemi oturttular. Mahkumlarýn kendi arasýnda koðuþ temsilcisi, yöneticisi seçmesi yasaklandý. Gardiyanlarýn tanýdýðý en yalaka, ispiyoncu, muhbir suçlular koðuþlara atamayla yönetici yapýldý. Ýdarenin, devletin aleyhine konuþanýn vay haline. Dünyadan tamamen tecrit edilmiþ bir odanýn içersinde iki mahkumun konuþma özgürlüðü artýk yoktu.

Dayak mangalarý, kameralar, güvenilir muhbirler ile tam bir adalet saðlanýyordu. Yeni cezaevi, modern insan rejimi hayata geçirilmiþti. Barolar, yargý, üniversite, ordu destekli, projeli bir sistem. Acaba bu sistemi oluþturanlardan kaç tanesi þu an Silivri'de, Hasdal'da?

Cezaevleri sefillerin, yattýðý yerlerdir. Onlar hiçbir zaman zorluk çekmez. O doðduðu andan beri zaten bir yokluðun, sefaletin, cehaletin ortasýndadýr. Bilakis bu yerler, onlar için dýþ dünyadan daha rahattýr. Üç öðün yemek, bir yatak, haftalýk sýcak su, bedava televizyon, bedava saðlýk hizmetleri, dýþarý da bile görmediði imkanlardýr.

Ya bunlar, subaylar, iþadamlarý, rektörler, gazeteciler, bu milyon dolarlýk adamlar, general lojmanlarý, villalar, yazlýklar,kýrmýzý, yeþil pasaportlar, Bodrum, Marmaris, Paris, Amerika...

O küçük koðuþlarda bu imkanlardan yoksun yaþamak acaba nasýl bir duygudur? Acaba bu akþam karavanada ne var? Nohut mu kuru fasülye mi? Ýnþallah etli patates gelir. Gelir de bir parça et yüzü görürüz. Acaba neler düþünüyorlardýr? Cezaevlerinde gardiyanlarýn meþhur bir sözü vardýr:

"Mahkumun bir gözü pencerede, bir gözü tencerededir."

Ýster paþa ol, ister profesör ol, ister hýrsýz ol. O göz deðiþmezmiþ, diyorlar...