|
Anadolu da Halk Ozanlarýna ve Þair’lerine Ön Bakýþ.
(sýtký demir) 8 Aðustos 2017 |
Tasavvuf |
| |
 ANADOLU DA HALK OZANLARINA VE ÞAÝR’LERÝNE ÖN BAKIÞ.
Bütün dünya halklarýnýn kendilerine ve geleneklerine,Kültürüne ait þiir yazanlarý vardýr.Bunlara Halklarýn öz Edebiyatýnda lisanlarýnca isinleri taþýyan þair kiþilerdir.ozanlýk ve þairlikten önce kýsaca bu misyona göz atmak lazým.Türklerin Ýslamiyetle Tanýþmasý Karahan ve Oðuz Türklerinin orta asya’daki en önemli uygar devlerler olduklarý zamana rastlar.O güne kadar Karahanlýlar ‘da daha çok Kopuz icraatlarý Oðuzlarda görülmektedir.Oðuz kaðanlarý ve oðuzlarýn Baþbuðu vezir el beyi çöl beyi derehan gibi feodal kümelerinde Oðuz destanýný okuyan bu sanatçý kiþilere Oðuz han gibi tanýmlar verilirdi. Yine ayný kurumlarda sarayýn eðlence ve edebi ihtiyaçlarýný gideren ikinci bir kuþak þairler vardý ki bunlara divamü ,Oðuzgani yani divan þairi denirdi.Ancak onikici yüz yýldan itibaren daha önce Anadoluya göç etmiþ Horasan Türkleriyle baþlayan Halk ozanlýðý divan þairleriyle çakýþmýþ özellikle Bektaþiliðin Anadolu doðuþuyla Selçuklu Devletinin Dayatmacý ve baskýcý feodalitesi bu ozanlarca irdelenmeye baþlamýþtýr.Ozanlarýn halkçý özü doðmasýyla Anadolu‘da YUNUS,VÝRANÝ,ÝCMALÝ,NOKSANÝ gibi ünlü Türk Tasavvuf þairleri de kendilerini göstermeye baþladý.Kuzey ve orta Asya’nýn bazý kesimlerinde kalan Azarbeycan,Türkmenistan,Kýrým ve Özbekistan ozanlýðýnda kalan Zevata,Aþýk yada baksi gibi isimler verildi. Burada üzerinde durulmasý gereken bir nokta varsa o da Anadolu medeniyeti bir çok mozaik halklardan oluþtuðu için salt Türk medeniyetinden daha zengin bir kültür içermektedir.Osmanlýlar Anadolu’ya gelen en son halktý o zamana kadar Bu topraklarda yüze yakýn ýrk,din, dil,mezhep bir birine uyum saðlamýþ ve Türk Halk Ozanlarýda bu zengin mozaik üstüne konmuþtu özallikle Türklerin Bektaþi çizgisinde olan Türk Halk Ozanlarý bu halklarýn Anadoluda kalan mirasçýlarýyla bir anda kaynaþmýþ ve Anadolu ‘da var olan on bin yýllýk medeniyetler ortaðý olmuþtur.Pirsultan,Kulhimmet,Firaki, Gevheri Virani,Köroðlu ,Dadaloðlu gibi ünlü Türkmen ozanlarý halk adýna osmanlý Divanýný yargýladýlar.20.Y.Y.lýnbaþýndan itibarenyine halkçý yön aðýr gelerek Anadolu kültüründe þiir ve þairin batýlý medeniyetlerle dostluðu görülmeye baþladý.Türk geleneksel Uyaklý,Vezinli,Ölçülü,Redifli þiir sanatýna yeni isimler eklendi .Bu yenilikçi ve özgün isimlede Orhan Veli, Nazým Hikmet, Hasan Hüseyin,Ahmet Arif,Ceyhun Atýf gibi deðerli isimler doðdu ancak kök kültürün oaznlýðýnýn mirasýda Aþýk Veysel,Davut Sulari,Hüseyin Çýrakman,Kul Hasan,Kul Ahmet Aþýk ÝhsaniAþýk Mahzuni gibi yüze yakýn ozanýyla devam etmiþtir.Fas,Tunus,Cezayir,Libya gibi küçük devletlerde ancak yerel ve tarihi kültür azýnlýklarý vardýr bu ülkelerde coðrafik konumlar gereði çok halk birden yaþayamamýþtýr bu nedenle o ülkelerin zanlarýyla ulu bir mozaik olan Anadolu ozanlarýnýn görgü ve geleneksel yapýsý kýyas edilemez bu kutsal ve muhteþem topraklarýn her yaylasýndaUrartu,Finike ,Eti,Sümer,Akat kavallarýný dinler bizans danslarýný oynar.Ýncil,Kuran,Zebur,ve tevrat namelerini hergün duyabilirsiniz.Anadolu dünya mozaik medeniyetlerinin en büyüklerindendir.Gönül isterdikiAnadolu ‘da yaþayan sistem ve idari varlýkta ayný þeyle övünebilsin en az ozanlarý kadar bu gerçeði kabul etsýn.Türk ve Dünya Tarih Bilimcileri iyi bilirler ki bir ulusta güzel sanatlara kucak açmýþ insanlara gelenzeval o ulusun cansýz bir beden taþýdýðýný hazýrlar. Bütün Anadolu halk Ozanlarý ve þairleri Anadolu Halk Ozaný ve Þairleri Olduðu Kadar ayný zamanda Dünya halklarýnýn Ozaný ve Þairleridir.
SITKI DEMÝR AÞIK RONEDÝ. |
|
|
ÝNSANIZ
Karþýlýk görmeden insaný sevmek
Ýnsanýz insanca bize bu gerek
Dost düþmandemeden birleþmeliyiz
...Ýnsanýz insanca bize bu gerek
Haksýzlýk edenden gerçeklik olmaz
Ne sana ne bana bu dünya kalmaz
Doðru olan kiþi hiç unutulmaz
Ýnsanýz insanca bize dost gerek
RONEDÝ insanlýk yaþar gönlümde
Ýnsanlýk sevgisi daim dilimde
Ýnsanlar koþmalý dostluk baðýnda
Ýnsanýz insanca bize bu gerek
Sýtký Demir Aþýk RONEDÝ
|
|
